عمارت حاج وکیل یا همان عمارت کلاه فرنگی، بنایی است قدیمی و مربوط به دوره قاجار می باشد، این بنا که در ضلع جنوب شرقی شهر اراک قرار دارد، تنها قسمت باقیمانده از یک مجموعه بزرگ است.
در زمان ناصر الدین شاه شرکت های خارجی امتیازات فراوانی بدست آوردند و با توجه به این نکته صنعت فرش هم از این امر مستثنی نبود و از این رو در شهر اراک هم چهارده شرکت خارجی به امر تجارت و صادرات فرش مشغول بودند و از آنجا که در دست داشتن انحصاری این صنعت یکی از اهداف این شرکت ها بوده است، در جای جای شهر کارگاه های رنگرزی و بافت فرش راه اندازی شد و همچنین محل هایی برای اسکان نیروهای خارجی احداث گردید.
از این رو عمارت کلاه فرنگی هم تنها یک بنای تاریخی باقیمانده از دوره قاجار نیست، بلکه روزگاری یکی از مراکز مهم تجارت فرش بوده و توسط یک شرکت انگلیسی و تحت نظارت شخصی به نام زیگلر ساخته شده است.
این عمارت در محوطه ای به مساحت ۳۸۰۰ متر مربع و با زیر بنایی حدود حدود ۹۰۰ متر مربع ساخته شده است و شامل حیاط، ایوان، شبستان، قسمت همکف، بالاخانه و زیر زمین است، بخش شمالی بنا شامل یک ایوان سرتاسری است و از ستونهای آجری زیبا تشکیل شده است، همچنین از زیرزمین این بنا به عنوان انبار کالاها استفاده می شده است، ظاهر بنا کاملا آجری است و با کاشی های لعابدار تزئین شده است.
در بالای طبقه همکف (بالاخانه)، کلاه فرنگی بسیار زیبایی، همچون تخت پادشاهی از دور دیده می شود و خودنمایی می کند، این کلاه در تابستان ها از چهار طرف باز بوده و به همراه بادگیرهای بادی محیط مطبوعی را برای فضای داخل فراهم می آورده اند، اما قسمت داخلی بنا از تزئین خاصی برخوردار نیست، همچنین آب ساختمان به وسیله قنات و چاه هایی که در آن جا کنده شده بود تامین می گردیده است.
پس از اینکه این شرکت منحل شد، بخشی از این بنا توسط یکی از سرمایه دارن اراک به نام حاج محمد حسین میثمی وکیل، خریداری گردید و از آن پس به نام قلعه حاج وکیل شهرت یافت.
در گذر زمان مابقی قسمت های بنا تخریب شد و جای خود را به خانه های مسکونی شهری داد و این بنای موجود نیز از سال ۱۳۸۱ شمسی به عنوان دانشگاه جامع علمی کاربردی صنایع دستی شهر اراک مورد بهره برداری قرار گرفته است.
این بنا در تاریخ بیست و ششم آبان ماه سال ۱۳۷۵ شمسی با شماره ثبت ۱۷۷۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: اراک، بلوار دانشجو، ابتدای خیابان هاشمی نژاد.
مکان های دیدنی در نزدیکی: موزه حمام چهار فصل، موزه مفاخر، موزه دانشگاه اراک، موزه دفاع مقدس، مرکز اسناد دفاع مقدس، خانه حسن پور، برج شیشه ارگ، دریاچه نمک میقان، بازار قدیمی، کبوترخانه، آسیاب زرین کمر، حمام کرهرود، مسجد شبستان، گلزار شهدا، کاروانسرای شاه عباس.
نقشه آنلاین مسیرهای اطراف دانشگاه جامع علمی کاربردی و صنایع دستی