استفاده از شبکه های اجتماعی و مجازی چنان گسترش یافته که نسل کنونی را می توان نسل شبکه نامید، که در این حوزه کاربران با شرايط خاصی با هم در ارتباط می باشند. در بین وسایل ارتباط جمعی اینترنت از همه تاثیر گذار تر و با اهمیت تر می باشد و در این روزگاراستفاده از آن به صورت فراگیری رو به گسترش می باشد، همچنین تلفن های همراه امروزه دیگر تنها برای برقراری ارتباط صوتی با دیگران استفاده نمی شوند و این ابزارهای الکترونیکی بیشتر برای حضور در شبکه های مجازی و مواردی از این قبیل مورد استفاده قرار می گیرند؛ با توجه به اینکه امروزه شبکه های اجتماعی یکی از قویترین ابزارها برای رواج اندیشه ها و از کارآمدترین وسایل برای نفوذ فرهنگ ها و نگرش ها به قلب جوامع هستند. از این رو می توان پیش بینی نمود که در آینده نیز با توجه به این روندی که ترویج یافته اند، در زندگی انسان ها بسیار مهم تر خواهند بود، از این رو در این مطلب سعی شده است تا به موضوع شبکه های اجتماعی با اثرات مثبت و منفی آن پرداخته شود.
در این زمینه طرفداران و مخالفانی وجود دارند، که در ادامه به آن می پردازیم:
طرفداران شبکه های اجتماعی و مجازی میگویند، محیط آنلاین سبب شده است تا تعامل با دوستان و خانواده ساده تر شده و حتی معلمان، اساتید، دانش آموزان، دانشجویان و… دسترسی راحت تری به موارد آموزشی پیدا نمایند، از طرفی دیگر در یک جامعه، فضای مجازی سبب شده است تا تغییرات اجتماعی و سیاسی با انتشار سریعتر اطلاعات با دگرگونی های فراوانی همراه شوند.
اما مخالفان شبکههای اجتماعی میگویند که سایتها، ارتباط رو در رو را کاهش می دهند، کاربران و مخصوصا کودکان را در معرض سارقین و افراد مغرض قرار می دهند و با انتشار اطلاعات اشتباه و خطرناک، سبب گمراهی در تشخیص حرف حق و باطل می شود و از طرفی باعث اتلاف وقت و انجام فعالیت های بیهوده می گردند.
جنبه های مثبت:
- ایجاد یک شبکه گسترده مردمی
به وسیله فضای مجازی و سایت ها افراد می توانند دوستان جدید پیدا نموده و روابط دوستانه و یا تجاری خود را گسترش داده و با دیگران آشنا شوند.
در واقع این فضا جانشین فضای حقیقی است که می تواند به یکی از روابط زیر منجر شود:
ایجاد روابط عاشقانه
ایجاد ارتباط جمعی و دوستانه مجازی
پیدا کردن شغل جدید
عرضه کالا و خدمات
حمایت شدن و همفکری درباره مسائل کاری و یا شخصی
- گردش سریع اطلاعات و اخبار
شما می توانید به سبب گردش سریع اطلاعات در شبکههای اجتماعی، بی درنگ با یک چت اطلاعاتتان را منتقل نمایید، این آمار در آمریکا تاثیر این پدیده را در سرعت انتقال اطلاعات بیشتر نشان می دهد.
۷۸.۵ درصد از خبرنگاران رسانههای سنتی، برای بررسی اخبار فوری از شبکههای اجتماعی استفاده می نمایند و 59 درصد از کاربران توییتر و ۳۱ درصد از کاربران فیسبوک دنبال اخبار جدید در این سایتها بوده اند.
- استفاده از محتوا و اشتراک علایق
با عضو شدن در یک شبکه اجتماعی شما می توانید از طرق مختلف افرادی که سلیقه شان شبیه به خودتان است را در کنار خود جمع نمایید و شبکه ای از این افراد در اطراف خود بسازید و با به اشتراک گذاشتن علایق خود و سایر مباحثی که علاقه مندید را پیدا نموده و به بحث بگذارید.
- تبلیغات و معرفی محصول و خدمات
شما بااستفاده از این فضا می توانید بدون هیچ محدودیتی محصول و خدمات خود را بسادگی حتی به صورت رایگان تبلیغ نمایید و بازاری از مشتری های جدید را فارغ از محیط زندگی خود ترویج نمایید.
- کمک به دانشجویان و دانش آموزان
شبکه های اجتماعی می توانند یک ابزار موثر برای آموزش به دانشجویان و دانش آموزان و خود آموزی آنلاین آنان باشند. که در این زمینه کارهای بسیار خوبی انجام شده است، طبق آمار منتشر شده در خارج از کشور 59٪ از دانشآموزان با دسترسی به اینترنت ازشبکههای اجتماعی برای بحث در مورد موضوعات آموزشی استفاده میکنند و ۵۰٪ از سایتها برای صحبت در مورد تکالیف مدرسه استفاده می شوند. پس از آنکه دبیرستان جورج در پورتلند اورگان، برنامه رسانههای اجتماعی را برای مشارکت دانشجویان معرفی کرد، نمرات ۵۰ درصد افزایش یافت، غیبت مزمن به میزان ۳۳ درصد کاهش یافت و ۲۰ درصد از دانشآموزان مدارس به طور داوطلبانه تکالیف اضافی را انجام دادند.
- اجرای قانون با کمک شبکههای اجتماعی و پیگیری مجرمان
سایتها وشبکههای اجتماعی به پیگرد قانونی و محکومیت تعدادی از جرایم کمک نمودهاند و یک نظرسنجی توسط انجمن بین الملل فرماندهان پلیس نشان داد که ۸۵ درصد از دفاتر پلیس از رسانههای اجتماعی برای حل جنایات استفاده می نمایند.
جنبه های منفی:
- گسترش اطلاعات غیر قابل اعتماد و غلط
از این رو تحقیقات دانشگاه میشیگان نشان می دهد که حتی وقتی اطلاعات نادرست اصلاح میشوند، تعداد افرادی که خبر اصلاح شده را از طریق رسانههای اجتماعی مشاهده می نمایند و یا آن را به اشتراک میگذارند، کمتر از تعداد افرادی است که اطلاعات غلط را میبینند و یا به اشتراک میگذارند.
آمار نشان می دهد که، ۶۴٪ از افرادی که از توییتر برای پیگیری اخبار استفاده می نمایند، میگویند که با چیزی که بعدها پی بردند، درست نیست! مواجه شده اند و ۱۶٪ از کاربران توییتر بیان داشتهاند که آنها خبری را بازتوییت یا توییت کرده و بعدا پیبردهاند که دروغ بوده است.
- تاثیر منفی غیر مستقیم در عملکرد تحصیلی
یکی از مضرات این پدیده، عدم استفاده صحیح از آن است، در صورتی که هدف و نیاز صحیحی در مورد استفاده از شبکه های اجتماعی وجود نداشته باشد، باعث اتلاف وقت و آسیب های فراوانی در بلند مدت می شود، با توجه به آمار به دست آمده در خارج از کشور ۳۱ درصد از نوجوانان میگویند که استفاده از رسانههای اجتماعی در هنگام انجام تکالیف، کیفیت کار آنها را کاهش می دهد.
- کاهش روابط حقیقی و حضوری
این شبکه ها روابط چهره به چهره اجتماعی را کاهش داده و افراد می توانند با آزادی بوجود آمده حقیق رفتار خود را بپوشند و به نوعی دیگر برخورد نمایند، در این رابطه، نوجوانان در معرض خطر بیشتری هستند، چرا که آنان در سنین یادگیری نحوه ارتباط با دیگران و ساختن گروه های دوستی قرار دارند. گزارشی از انجمن ملی مدارس نشان می دهد که کودکانی در این گروه سنی که از کاربران شبکه های اجتماعی هستند، روزانه ۴۱% از زمان خود را صرف فرستادن پیام می کنند در حالی که باید این وقت را صرف روابط رو در رو با هم سن و سالان خود و تقویت مهارت های ضروری برای موفقیت در آینده اجتماعی خود نمایند.
- اتلاف زمان
گزارشی در Nielsen نشان می دهد که شبکه های اجتماعی یکی از بزرگترین ابزارهای اتلاف کننده زمان هستند بطوری که کاربران ۱۷ % از زمان استفاده از اینترنت را بدون هیچ گونه بهره وری براحتی تلف می نمایند.
- کلاهبرداری و جعل هویت
توجه داشته باشید، اطلاعاتی که شما براحتی روی بستر اینترنت می فرستید، می تواند در دسترس هرکسی که کمی باهوش و زیرک باشد قرار بگیرد، از این رو اکثر سارقان تنها به مقدار کمی اطلاعاتی ضروری از هویت شما نیاز دارند تا با جعل هویتتان، زندگی شما را دستخوش تغییرات ناخواسته نمایند.