در کنار آزاد راه تهران به قم یکی از جاذبه های جذاب و دیدنی ایران خودنمایی می نماید، تکه ای از طبیعت، که لباسی سپید از جنس نمک بر تن کرده و طعم شوری خود را در بستر بیابان گسترانیده است. درست در شمال شرق شهرستان قم و در حدود ۴۵ کیلومتری شهر قم، جاده ای خاکی وجود دارد که شما را به دریاچه ای قدیمی میرساند.
این دریاچه به مرور زمان در دوره قاجار و بر اثر ساخت جاده شوسه تهران به قم در سال ۱۸۸۳ میلادی (۱۲۶۱ شمسی) تشکیل شده است.
این دریاچه از رودهایی مثل رود شور تغذیه می شود و براساس اینکه در چه زمانی از سال قرار گرفته باشد و اینکه میزان بارش باران چقدر باشد ظاهر متفاوتی خواهد داشت، این دریاچه از چهار بخش کفه نمکی، حاشیه باتلاقی، محدوده اکولوژیک و دشتی است و از دو چاله، غربی و شرقی تشکیل شده است که چاله غربی معروف به حوض سلطان و چاله شرقی معروف به حوض مره است و از آنجایی که یک آبراهه میان این دو چاله وجود دارد در فصول بارندگی ابتدا حوض مره پر از آب میشود و سپس آب اضافه به حوض سلطان سرازیر میشود.
وجود نمک زیاد در این منطقه سبب شده است که حوض سلطان به دریاچه نمک معروف شود، در نتیجه هر سال مقدار زیادی نمک از آن استخراج می گردد اما نباید آن را با دریاچه نمک قم که در جنوب شرقی قم واقع شده، اشتباه گرفت.
برای استخراج نمک از این دریاچه جاده خاکریزی میان دریاچه وجود دارد و محل عبور خودروها نیز به حساب می آید تا در باتلاق فرو نروند.
حوض سلطان به دریاچه سفید ایران نیز شهرت پیدا کرده است زیرا در هنگام فصل تابستان که هم هوا بسیار گرم است و هم بارش باران ناچیز است، آب دریاچه افت پیدا می کند و تا کیلومترها شما آنجا چیزی جز سطح نمکی سفید نخواهید دید و میتوانید به راحتی داخل آن قدم بزنید و اما در فصل زمستان به دلیل بارندگی، آب دریاچه بالا می آید و حالت آیینه ای و درخشان به آن می بخشد از این رو به آینه درخشان ایران نیز شهرت دارد.
حوض سلطان به شکل یک فروافتادگی نامتقارن به طول ۱۸ و عرض ۱۶ کیلومتر است، ارتفاع این دریاچه از سطح دریا ۷۱۰ متر است و با بارندگی سالانه در حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیمتر در حوزه نواحی کم باران قرار گرفته است.
دریاچه حوض سلطان با وسعتی در حدود ۲۴۰ کیلومترمربع، به صورت پنج لایه جدا از هم و تا عمق ۴۲ متری زمین نفوذ کرده است، لایههای نمکین آن تا ۲۰ متر ضخامت دارند و با خاکهای رسی با طیف رنگ قهوهای تا خاکستری از هم جدا میشوند، همچنین رسوبات حوض سلطان علاوه بر نمک از گچ، مارن و رس نیز تشکیل شده است.
از جمله پرندگان این حوزه می توان به هوبره، انواع کبوتر و پرندگان مهاجری نظیر غاز خاکستری، آنقوت، لک لک، انواع عقاب و… اشاره نمود، البته در منطقه پستاندارانی از قبیل خرگوش، موش صحرایی، روباه و آهو نیز دیده شده است و از جمله خزندگان این منطقه می توان به حضور مارها و سوسمارها اشاره نمود. همچنین انواع عنکبوت، رتیل، موریانه و مورچه در اطراف دریاچه حضور دارند.
طبق مطالعات انجام شده، حضور انواع باکتری های نمک دوست در خاکهای منطقه تایید شده است و برخی از انواع آن، منحصر به فرد هستند.
مدت هاست که این دریاچه شگفت انگیز محلی شده است تا تورهای مسافرتی زیادی برگزار شود و گردشگران بسیاری به این محل سفر نمایند.
آدرس: قم، آزادراه تهران – قم.
فاصله زمانی از مرکز شهر قم: ۵۴ دقیقه.
فاصله زمانی از مرکز شهر تهران: ۲ ساعت و ۹ دقیقه.
بهترین زمان سفر: برای بازدید از این دریاچه زیبا بهترین زمان اوایل فصل بهار و اواسط فصل پاییز است.
وسایل مورد نیاز: با توجه به آب و هوای کویری این منطقه و اثرات نمک بر روی تجهیزات، لذا استفاده از وسایلی مانند کلاه آفتابی، کرم ضد آفتاب، کفش، لباس و شلوار مناسب توصیه می گردد.
مکان های دیدنی در نزدیکی: کاروانسرای حوض سلطان، کاروانسرای سنگی علی آباد، کاروانسرای عسگر آباد، کاروانسرای منظریه، کاروانسرای باقر آباد، آستان شش امامزاده، قلعه سام آباد، قلعه قمرود، پل دلاک، کاروانسرای آجری پل دلاک، میل صفرعلی، کاروانسرای سنگی محمد آباد، کاروانسرای صدر آباد، کاروانسرای دیر گچین.
نقشه آنلاین مسیرهای اطراف دریاچه حوض سلطان
گالری تصاویر