در شمال شهر بجنورد بنایی تاریخی به نام آینه خانه مفخم مربوط به دوره قاجار وجود دارد، این بنا که در دهه ۱۲۵۰ شمسی و در دوران حکومت ناصرالدین شاه، به دستور یارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شده تلفیقس از معماری سنتی ایرانی و معماری مدرن اروپایی است و بخشی از مجموعه بناهای دارالحکومه را تشکیل می داده است.
طراحی این بنا به وسیله میرزا مهدی خانشقاقی معروف به ممتحن الدوله که جزء اولین معماران تحصیل کرده ایرانی و فارغ التحصیل دانشکده معماری پاریس می باشد، صورت پذیرفته است.
ساختمان این بنا در دو طبقه به ابعاد تقریبی ۱۱ در ۱۸ متر و با ارتفاعی در حدود ۱۰ متر با مجموع نه اتاق ساخته شده است و در گذشته به عنوان فضای اداری، دیوانی، محل تشریفات رسمی و دیدارهای یارمحمدخان شادلو با رجال سیاسی حکومت و بزرگان ایل شادلو و… مورد استفاده قرار می گرفته است.
نمای این ساختمان توسط کاشی های فیروزه ای و لاجوردی تزئین شده است و با وجود دو طاق نمای نسبتا عمیق که بر قاب این طاق نماها نقوش اسلیمی و هندسی نقش بسته و در وسط یکی از آن ها نقش شیری که گاوی را از پای درآورده به تصویر کشیده شده است.
همچنین چهار ستون بلند به شکل گنبد در نمای اصلی ساختمان قرار دارد، که بر روی دو ستون بلند میانی با طرح و نقشی بسیار زیبا ۱۲ بار نام محمد به خط کوفی و همچنین بر روی دو ستون دیگر که کوتاه تر هستند، طرحهای هندسی زیبایی کاشی کاری شده است.
این بنا، از سه ورودی تشکیل شده است، که درب ورودی بزرگ تر با بیش از ۲ متر عرض به عنوان درب اصلی در ضلع شمالی است و دو ورودی دیگر که کوچک تر هستند، در ضلع شرقی و غربی بنا قرار دارند.
همانطور که در تصویر مشاهده می شود، تمامی ورودی ها از طریق راهرو به هم متصل هستند و دو پله و پاگرد در آن تعبیه شده است، که به طبقه بالا و تالار آینه منتهی می شوند.
همچنین نقش دو نگهبان مسلح قاجار نیز در دو طرف ورودی اصلی به چشم می خورد، که نمادی از بیداری و هوشیاری سربازان دوره قاجار می باشد.
اما علت نام گذاری این بنا به آینه خانه، به وجود اتاقی به ابعاد ۳ در ۸ متر در طبقه بالای این ساختمان مربوط می شود، که نیمه پایینی دیوار هایش سنگ مرمر مرغوب بهکار رفته و سقف و تمامی دیوارهای آن از بالای سنگ ها با اجرای هفده طرح زیبای هندسی و اسلیمی آیینه کاری شده و با نصب چلچراغ در وسط اتاق و وجود سه درب از جنس چوب صندل در اطراف آن بر زیبایی آن افزوده شده است.
همانطور که در تصاویر بالا مشاهده نمودید، سقف آینه خانه شیروانی است و همانند بنای عمارت مفخم از جنس سفال بوده است، اما با وجود تعمیراتی که برای حفظ بنا در دوره های بعدی انجام شده است، این سقف با ورق گالوانیزه پوشیده شده است.
از نکات قابل توجه در این بنا، وجود عکس هایی از ۱۳۴ شخصیت برجسته دوره صفوی تا دوره قاجار است، که از جمله می توان به تصاویر شاه طهماسب، شاه عباس، آقا محمدخان، فتحعلی شاه، کریم خان زند و همچنین سران حکومتی کشورهای مجاور اشاره نمود همچنین لازم به ذکر است که از سال ۱۳۷۹ شمسی تا کنون بنای آینه خانه به عنوان موزه ای برای نگهداری و نمایش اسناد و نسخه های خطی مورد استفاده قرار گرفته است. این بنا در تاریخ هیجدهم آذر ماه سال ۱۳۵۴ شمسی با شماره ۳۱۱۶۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: بجنورد، بلوار شهداء، مابین خیابان شریعتی شمالی و خیابان شهید امیریه.
مکان های دیدنی در نزدیکی: عمارت سردار مفخم، آرامگاه سردار مفخم، گردشگاه بش قارداش، گردشگاه باباامان، حسینیه جاجرمی.
نقشه آنلاین مسیرهای اطراف آینه خانه مفخم